Kosiniakowe w działalności nierejestrowanej

Jednym z tematów, trapiącym kobiety, które prowadzą działalność nierejestrowaną jest urlop macierzyński. Jeśli pracujesz na etacie, a działalność nieewidencjonowana stanowi jedyne Twoje dodatkowe źródło dochodu nie masz problemu, dostajesz zasiłek macierzyński. To, co zarobisz prowadząc działalność nierejestrowaną, nie ma żadnego wpływu na jego wysokość.

Gorzej mają kobiety, które prowadzą działalność nieewidencjonowaną lub też nie pracują, a po urodzeniu dziecka zamierzają rozpocząć prowadzenie tego typu działalności.

W związku z tym, że zwolniona jesteś z opłacania składek, nie przysługuje Ci zasiłek macierzyński, a co za tym idzie zasiłek rodzicielski.

Nasz ustawodawca wyszedł jednak naprzeciw takim kobietom i wprowadził świadczenie rodzicielskie tzw. Kosiniakowe, które reguluje ustawa o świadczeniach rodzinnych. Powyższe świadczenie przysługuje przez okres roku od urodzenia lub przysposobienia dziecka osobom, którym nie mają prawa do zasiłku macierzyńskiego.

Komu przysługuje Kosiniakowe?

Przysługuje osobom, które nie mają prawa do zasiłku macierzyńskiego:

1. osobom bezrobotnym,
2. studentom,
3. osobom zatrudnionym na podstawie umowy cywilnoprawnej, jeśli nie opłacają dobrowolnej składki na ubezpieczenie chorobowe,
4. osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, jeśli nie przysługuje im zasiłek macierzyński.

Świadczenie może być wypłacane:

1. rodzicom (ojcu lub matce dziecka),
2. opiekunowi faktycznemu dziecka, w przypadku objęcia opieką dziecka do 7 roku życia, lub do 10. roku życia – w przypadku dzieci, co do których podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego,
3. rodzinie zastępczej,  pod warunkiem że nie jest to zawodowa rodzina zastępcza,
4. osobie, która przysposobiła dziecko przed ukończeniem 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia.

Jaka kwota jest wypłacana oraz przez jaki okres?

Świadczenie w kwocie 1000 zł miesięcznie (netto) wypłacane jest przez:

1. 52 tygodnie – w przypadku urodzenia 1 dziecka
2. 65 tygodni – w przypadku urodzenia dwójki dzieci,
3. 67 tygodni – w przypadku urodzenia trójki dzieci,
4. 69 tygodni – w przypadku urodzenia czwórki dzieci,
5. 71 tygodni – w przypadku urodzenia piątki lub więcej dzieci.

Od kiedy jest wypłacane Kosiniakowe?

Świadczenie jest wypłacane odpowiednio od dnia:

1. porodu,
2. objęcia opieki nad dzieckiem,
3. przysposobienia dziecka.

W jaki sposób możesz otrzymać świadczenie rodzicielskie?

Jeśli chcesz otrzymać świadczenie musisz złożyć wniosek w Urzędzie Gminy (MOPS) lub online. Wniosek z łatwością wydrukujesz ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości lub pobierzesz we właściwym urzędzie.

Warto pamiętać, że wypłata tego świadczenia nie zależy od osiąganego przez Ciebie dochodu, w związku  z tym nie musisz składać żadnego oświadczenia o uzyskiwanych dochodach. Jedynym kryterium jest złożenie oświadczenia, że nie pobiera się zasiłku macierzyńskiego.

Pamiętaj, że wniosek należy złożyć do 3 miesięcy od urodzenia dziecka. Świadczenie zostanie wtedy wypłacone z wyrównaniem tych 3 miesięcy. Jeśli złożysz wniosek po upływie tych 3 miesięcy, świadczenie będzie wypłacane tylko od dnia złożenia wniosku.

Wniosek online wypełnisz tutaj: https://wnioski.mpips.gov.pl/ewnioski/index.eup?contrastVersion=0

Do złożenia wniosku online musisz posiadać profil zaufany lub podpis kwalifikowany. Profil zaufany z łatwością założysz za pomocą swojego banku on-line).

Sam wniosek jest dosyć prosty i intuicyjny. Jeśli miałabyś z tym jakieś problemy, poniżej wklejam instrukcje do jego wypełnienia.

Jeśli chcesz złożyć wniosek w wersji papierowej, możesz pobrać go tutaj: https://www.gov.pl/web/rodzina/viii-wiadczenie-rodzicielskie111
lub tutaj:

Przykładowo wypełniony wniosek znajdziesz poniżej:

Pamiętaj, że do wniosku powinnaś dołączyć załączniki, wg wzoru poniżej:

	Kto składa?	Dokumenty
1.	gdy wniosek składa ojciec dziecka	zaświadczenie o skróceniu okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego na wniosek matki dziecka po wykorzystaniu przez nią tego świadczenia za okres co najmniej 14 tygodni od dnia urodzenia dziecka, akt zgonu matki, (w przypadku śmierci matki)dokumenty, oświadczenia potwierdzające fakt porzucenia dziecka przez matkę.
2.	gdy wniosek składa opiekun faktyczny (gdy wystąpił z wnioskiem o przysposobienie)	dokument potwierdzający objęcie dziecka opieką, decyzja o odroczeniu obowiązku szkolnego (jeśli dotyczy)
3.	gdy wniosek składa osoba, która przysposobiła dziecko	dokument potwierdzający przysposobienie dziecka, decyzja o odroczeniu obowiązku szkolnego (jeśli dotyczy)

Uwaga!!! Osoba ubiegająca się (w tym również drugi z rodziców) o świadczenie, posiadająca zameldowanie stałe w innej gminie niż gmina, w której składa wniosek, powinna dołączyć zaświadczenie o niepobieraniu świadczenia rodzicielskiego w tamtej gminie.

Inne pytania:

Czy Kosiniakowe wlicza się do dochodu?

Kosiniakowe wlicza się do dochodu ustalając prawo do innych form wsparcia rodziny, w szczególności przy ustalaniu prawa do świadczeń z pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych czy świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

Co w przypadku, gdy otrzymuje zasiłek dla bezrobotnych?

W razie urodzenia dziecka przez kobietę pobierającą zasiłek dla bezrobotnych w okresie, o którym mowa w art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1482, 1622 i 1818), lub w ciągu miesiąca po jego zakończeniu, lub w okresie przedłużenia zasiłku dla bezrobotnych na podstawie art. 73 ust. 3 tej ustawy, świadczenie rodzicielskie przysługuje jednemu z rodziców w wysokości różnicy między kwotą świadczenia rodzicielskiego a kwotą pobieranego przez kobietę zasiłku dla bezrobotnych pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Co w sytuacji, gdy otrzymuje kosiniakowe, a chce rozpocząć prowadzenie działalności nierejestrowanej?

Należy zaznaczyć, że świadczenie rodzicielskie, nie przysługuje, jeżeli osoba ubiegająca się o świadczenie rodzicielskie lub osoba pobierająca świadczenie rodzicielskie nie sprawuje, lub zaprzestała sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, w tym w związku z zatrudnieniem lub wykonywaniem innej pracy zarobkowej, które uniemożliwiają sprawowanie tej opieki. Istnieje bogate orzecznictwo odnoszące się do tematu sprawowania opieki nad dzieckiem, odpowiadające na pytania: Kiedy kończy się osobiste sprawowanie opieki?, Czy posłanie dziecka do żłobka, czy przedszkola jest zaprzestaniem sprawowania osobistej opieki?

Stanowisko doktryny skłania się raczej do tezy, że powierzenie opieki nad dzieckiem innej osobie czy placówce w ciągu dnia, nie jest zaprzestaniem sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. O takiej sytuacji można raczej mówić w przypadku np. kilkudniowego wyjazdu osoby pobierające świadczenie i powierzenie całkowitej opieki nad dzieckiem innej osobie.

Warto pamiętać, że podejmując się dodatkowej pracy zarobkowej musisz powiadomić o tym właściwą instytucję (MOPS), która wypłaca ci świadczenie. Najlepiej przed rozpoczęciem zarobkowania ustalić, jakie jest jej stanowisko odnośnie do twojej pracy, tak aby potem nie mieć z tego tytułów problemu i narazić się na brak wypłaty świadczenia. Czasami Twój przychód może być stosunkowo mały, np. 500 zł miesięcznie, a w sytuacji negatywnej oceny instytucji wypłacającej tracisz dodatkowo 1000 zł świadczenia rodzicielskiego. Warto to przeanalizować i podjąć rozsądną decyzję.

Oprócz Kosiniakowego, przysługuje Ci również Becikowe, jeśli dochód Twojej rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1922 zł ( stan na rok 2022 ). Pamiętaj, że świadczenie to, przysługuje tylko kobietom, które pozostawały pod opieką lekarza od 10 tygodnia ciąży do dnia porodu oraz które złożyły wniosek o świadczenie w ciągu 12 miesięcy od urodzenia się dziecka.  

Podstawa prawna:
1. ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2020.111).

*Niniejszy artykuł nie stanowi porady prawnej i jako taki nie powinien być traktowany. Przedstawione w nim informację mogły ulec dezaktualizacji. Czytelnik wykorzystuje zawarte w nim treści na własną odpowiedzialność. Każdy indywidualny przypadek powinien być konsultowany.