Świadczenie pielęgnacyjne a działalność nierejestrowana

Uwaga! Od 1 stycznia 2024 roku zmianie uległy przepisy dotyczące świadczenia pielęgnacyjne. Obecnie osoby pobierające świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach będą mogły podejmować zatrudnienie. Artykuł zostanie w najbliższym czasie zaktualizowany. Jeśli chcesz być na bieżąco zajrzyj: art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych ((Dz.U. z 2023 r. poz. 390).

Czy pobierając świadczenie pielęgnacyjne mogę prowadzić działalność nierejestrowaną? – korzystny wyrok Sądu.

Zanim przejdę do odpowiedzi na powyższe pytanie, warto ustalić czym jest świadczenie pielęgnacyjne?
Kto może je otrzymać?

Świadczenie pielęgnacyjne jest świadczeniem pieniężnym, o które mogą ubiegać się osoby, które nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia, lub innej pracy zarobkowej w celu podjęcia opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny (art. 17 ust. 1 ustawa o świadczeniach rodzinnych) łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki, lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Ustawa o świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003 r. (Dz.U.nr 228, poz. 2255)

Tyle teorii.

Na pierwszy rzut oka wydawać by się mogło, że osoba prowadząca działalność nierejestrowana, nie może pobierać świadczenia pielęgnacyjnego. Do tej pory takie stanowisko funkcjonowało nie tylko w Urzędach, ale także w orzecznictwie.

Pewnie większość z myśli, że stanowisko to było całkowicie niezrozumiałe. Ja się z tym całkowicie zgadzam. Trudno uznać, aby w większości przypadków, nie można było połączyć prowadzenia działalności nierejestrowanej ze sprawowaniem opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny.

Na szczęście całkiem niedawno pojawiło się orzeczenie, które jest pewnym novum.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 10 maja 2022 roku (II SA/Po 60/22) uznał, na tle przedstawionego w sprawie stanu faktycznego, że wykonywanie sporadycznej, niesystematycznej  pracy, z której może być uzyskiwany niewielki dochód w warunkach tzw. działalności nierejestrowanej, nie stanowi:

• podstawy do uznania, że skarżąca nie wykonuje stałej opieki nad swoim niepełnosprawnym w stopniu znacznym ojcem,
• przeszkody do przyjęcia, że skarżąca zrezygnowała z aktywności zarobkowej w związku z koniecznością wykonywania tej opieki.

We wskazanej sprawie Wnioskodawczyni zajmowała się fotografią. Jej praca miała charakter niesystematyczny, sesje odbywały się zazwyczaj trzy razy w miesiącu, a jednorazowa sesja trwała 30-45 minut.

Sąd w orzeczeniu zauważył, że jedną z podstawowych przesłanek uprawniających do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego jest stała i osobista opieka ubiegającego się o przyznanie świadczenia nad osobą niepełnosprawną. Drugą zaś przesłanką, jaką musi spełnić osoba ubiegająca się o świadczenie jest rezygnacja z pracy zarobkowej spowodowana koniecznością sprawowania stałej lub długotrwałej opieki nad osobą niepełnosprawną.

W dalszej części orzeczenia Sąd podkreślił:

„że sprawowanie opieki zgodnej z wymogami danego orzeczenia o niepełnosprawności, nawet jeżeli z uwagi na stan zdrowia i potrzeby osoby niepełnosprawnej wymaga wykonywania opieki lub pomocy w sposób stały, nie musi polegać na wykonywaniu czynności opiekuńczych lub pomocowych „stale przez cały dzień”. Zdaniem Sądu, warunku „stałej lub długotrwałej” opieki nie można rozumieć jako wykonywanie opieki nieustannie i przez 24 godziny na dobę, lecz ma to być opieka nad osobą niepełnosprawną, której zakres wyznaczony jest niepełnosprawnością osoby wymagającej opieki,  a więc koniecznością wykonywania czynności warunkujących egzystowanie tej osoby w warunkach godności człowieka”.

Sąd wskazał, że prezentowany w judykaturze pogląd, że przepis art. 17 ust 1 u.ś.r. należy stosować wyłącznie do takich stanów faktycznych, w których zakres wykonywanej opieki wyklucza możliwość podjęcia jakiejkolwiek pracy zarobkowej, gdyż realizacja tego celu nie jest możliwa bez powstrzymywania się od podjęcia lub rezygnacji z zatrudnienia, lub innej pracy zarobkowej.
Zdaniem Sądu (jest to novum), nie chodzi tu jednak o niemożliwość fizyczną podjęcia jakiejkolwiek innej aktywności (brak czasu w ciągu doby), lecz przeszkodę życiowo-organizacyjną związaną z koniecznością wykonywania określonych czynności opiekuńczych w określonych porach dnia i tygodnia, jak również stałego czuwania i pozostawania w pełnej gotowości do wykonywania niezbędnej pomocy w ramach wykonywanej opieki.

Dodatkowo Sąd podkreślił, że w świetle art. 17 ust. 1 w zw. z art. 3 pkt 22 u.ś.r., aktywność, którą podejmuje skarżąca, tj. zajmowanie się fotografią w sposób niesystematyczny, nawet jeśli stanowi rodzaj działalności zarobowej, nie jest zatrudnieniem lub inna pracą zarobkową. Art. 3 pkt 22 u.ś.r. stanowi, że zatrudnienie lub inna praca zarobkowa oznacza wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego, umowy o pracę nakładczą oraz wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych, a także prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. Przepis art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 z późn. zm.) wprost określa, że nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177 oraz z 2019 r., poz. 1564), i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.

„Podejmowana przez skarżącą działalność nie stanowi zatem pozarolniczej działalności gospodarczej wymienionej w art. 3 pkt 22 u.ś.r. ani innego rodzaju pracy zarobkowej wymienionej w tym przepisie. Jej sporadyczne, nieregularne wykonywanie, nawet jeśli skutkuje uzyskaniem pewnego niewielkiego dochodu rocznego, nie jest objęte wymogiem rezygnacji, o którym mowa w ar. 17 ust. 1 u.ś.r. Ponadto uwarunkowania tej aktywności oraz wykonywanej opieki nad niepełnosprawnym ojcem (wspólne zamieszkiwanie z ojcem; możliwość skorzystania przez skarżącą ze wsparcia jej męża przy wykonywaniu opieki nad ojcem) nie stanowią przeszkody do uznania stałości sprawowanej opieki, adekwatnej do potrzeb osoby niepełnosprawnej”.

W przedmiotowej sprawie Sąd uznał, że ziściły się przesłanki do przyznania skarżącej świadczenia pielęgnacyjnego.

Co Ty na to?

Tak jak wspomniałam orzeczenie to jest pewnym novum.
Zaprezentowane stanowisko jest na pewno ważny głosem w sprawie podejmowania zatrudnienia przez osoby opiekujące się niepełnosprawnymi członkami rodziny.

Jeśli jesteś w takiej sytuacji i korzystając ze wskazanego orzeczenia uzyskasz pozytywną odpowiedź GOPS-u / MOPS-u zapraszam do podzielenia się swoją historią w komentarzu lub wiadomości prywatnej.

Podstawa prawna:
1) Ustawa o świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003 r. (Dz.U. Nr 228, poz. 2255),
2) Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 10 maja 2022 r., sygn.akt II SA/Po 60/22.

*Niniejszy artykuł nie stanowi porady prawnej i jako taki nie powinien być traktowany. Przedstawione w nim informacje mogły ulec dezaktualizacji. Czytelnik wykorzystuje zawarte w nim treści na własną odpowiedzialność. Każdy indywidualny przypadek powinien być konsultowany.